گوشه ای از اختراعات و خدمات علمی ایرانیان

قطب نما:

قطب نما توسط ایرانیان ساخته شده است. قطب نمای ایرانی ،۳۲جهت دارد. این عدد علاوه بر نشان دادن دقت بیشتر قطب نما،نشانگر آشنایی ایرانیان با دانش ریاضی پیشرفته است.در دوران نخستین اسلامی ،قبله نما، توسط ایرانیان به قطب نما افزوده شد تا همواره و در هر وضعیتی بتوان جهت درست قبله را پیدا کرد.ایرانیان از این اختراع،بهره ی کاملی برده، آن را به دیگر مسلمانان شناساندند. 

دریانوردی:

کهن ترین سند دریانوردی ایرانیان از عهد باستان،مهری است که در چغامیش خوزستان به دست آمده است.تاریخ تمدن این ناحیه به شش هزار سال پیش از میلاد می رسد.نقش این مهر گلین یک کشتی با تمام سرنشینان است و نشانگر بازگشت یک سردار پیروز ایرانی از جنگ است که اسیران در جلوی او زانو زده اند.نقش های برجسته پاسارگاد نیز،نمایانگر توانمندی ایرانیان و فرمانروایان ایشان بر هفت دریا است. 

استرلاب(اسطرلاب):

ابزاری بود که در قدیم برای تعیین وضعیت ستارگان به کره زمین به کار می رفته است.استرلاب میتوانست جهت ستارگان،ارتفاع جغرافیایی و فواصل نسبی آنها را مشخص کند و در دریانوردی برای جهت یابی به کار می رفت. استرلاب های ایرانی از برنج و مس  ساخته می شد. سهم ایرانیان در اختراع انواع گوناگون استرلاب و تکامل و افزودن بخش های مختلف آن،انکار ناپذیر بوده است. 

پیل الکتریکی:

باستان شناسان آلمانی « ویلهلم کونیک » در نزدیکی تیسفون،ابزارهایی کشف کرد که متعلق به دوران اشکانیان بود و آن ها را « پیل الکتریکی » یا باتری بغداد نامید. کشف این اختراع ایرانیان،جهانیان را برانگیخت و برخی از دانشمندان این اختراع  را به ساکنان فراهوشمند سیارات دیگر که با کشتی های فضایی به زمین آمده بودند نسبت دادند ، زیرا برای ایشان قابل قبول نبود که ایرانیان ۱۵۰۰ سال پیش از « گالوای ایتالیایی » ،پیل الکتریکی را اختراع کرده باشند. ایرانیان از این پیل ها، جریان برق تولید می کردند و از آن برای آبکاری اشیاء، ابزارهای آهنی در کشتی و جلوگیری از زنگ زدن اشیاء استفاده می کردند. 

جاده سازی:

کوروش، در سال دهم پادشاهی خود، جاده سراسری آسیا را احداث کرد که بعد ها به جاده ابریشم معروف شد.اولین راه شوسه و زیرسازی شده در جهان توسط داریوش هخامنشی ساخته شد،راهی که موسوم به راه شاهی (شاهراه) بود که میان سارد و شوش قرار داشت و در حدود ۲۴۰۰ کیلومتر طول داشته است. 

اختراع(کشف) فلزات:

ایرانیان اولین افرادی بودند که مس را کشف کردند و فلزات را ذوب دادند: (در شهر سیلک در اطراف کاشان کنونی) اولین حکومتی که اقدام به ضرب سکه نمود هخامنشیان در ایران بودند و همچنین   ذغال سنگ را نیز آنان کشف کردند. 

اولین سیستم استخدامی:

اولین سیستم استخدامی دولتی به مدت ۴۰سال خدمت و سپس بازنشستگی و گرفتن مستمری را کوروش کبیر در ایرنیان پایه گذاری در ایران پایه گذاری کردو طرح سواد آموزی اجباری را داریوش  صورت رایگان بنیان گذاشت.داریوش به تشکیل << سپاه جاودان >>پرداخت که شمار ایشان به ده هزار تن میرسید.در هر شهر نیز پادگانی وجود داشت. 

انبار غله:

داریوش هخامنشی،سه هزار سال قبل،مبادرت به سیلوی گندم به صورت دقیق و علمی کرده بود.وی در وصیت خویش می گوید:« ....ده سال است که من مشغول ساختن انبارهای غله هستم و روش ساختن این انبار ها را که از سنگ ساخته می شود و به شکل استوانه است،در مصر آموختم.چون انبار ها پیوسته تخلیه می شود،حشرات در آن به وجود نمی آید و غله در این انبارها چندین سال بدون این که فاسد شود،می ماند....» 

ژرفا یاب:

برای تعیین ژرفنای آب دریا،ایرانیان ابزاری اختراع نموده که شباهت زیادی به << شاقول >>بنایی داشته است.اختراع این سند باستانی را به سندباد،ناخدای پر آوازه ی ایرانی نسبت داده اند،اما اکتشافات اخیر از کشتی های غرق شده ی ایرانی در دریای اژه که در حمله به یونان شرکت داشتند،نشان می دهد که از دوران هخامنشیان،ایرانیان این ابزار را شناخته و به کار می بردند. 

ره نامه :

راه نامه ها نوشته هایی بودند که در آن ها کلیه اطلاعات مربوط به دریانوردی ثبت شده بود.ایرانیان از روزگار باستان، صاحب ره نامه هایی بودند و به کمک آن ها دریانوردی میکردند.این ره نامه ها ،اطلاعاتی در مورد بنادر و جزایر ،گاه شناسی و جهت یابی،جریان های دریایی و هوایی،ابزار های دریانوردی و ... را در بر داشته اند.پس از اسلام،بسیاری از ره نامه های دوران ساسانی به عربی ترجمه شد و دریانوردان دوران اسلامی،بهره فراوانی از آنان بر گرفتند. 

قطب نما:

قطب نما توسط ایرانیان ساخته شده است. قطب نمای ایرانی ،۳۲جهت دارد. این عدد علاوه بر نشان دادن دقت بیشتر قطب نما،نشانگر آشنایی ایرانیان با دانش ریاضی پیشرفته است.در دوران نخستین اسلامی ،قبله نما، توسط ایرانیان به قطب نما افزوده شد تا همواره و در هر وضعیتی بتوان جهت درست قبله را پیدا کرد.ایرانیان از این اختراع،بهره ی کاملی برده، آن را به دیگر مسلمانان شناساندند. 

جرثقیل:

ابداعی منتسب به « ابن سینا » که ترکیبی  است از چرخ دنده،پیچ دنده و قرقره های ثابت و متحرک،همچنین مبتنی بر قوانین مکانیک حاکم بر اهرم ها و چرخ دنده ها بوده،به گونه ای  که با نیروی معادل ده من،باری به وزن ده هزار من را بلند می کرد. 

ترازو:

ترازوهای ابداعی « ابوریحان بیرونی» و «خیام»،برای اندازه گیری وزن مخصوص جامدات و نیز تعیین میزان زر و سیم در یک جسم مرکب به کار می رفته است و ترازوی ابداعی « خازنی »،برای اندازه گیری دقیق وزن مخصوص و چگالی نسبی اجسام به کار گرفته می شد. 

آسیاب های بادی و آبی :

محمد حافظ اصفهانی،شرحی مفصل و فنی از دستگاه آسیاب آبی خویش در کتاب « سه رساله در اختراعات صنعتی» ارائه می دهد.منشاء پیدایش آسیاب های بادی را باید نواحی شرقی ایران،یعنی خراسان و سیستان دانست.